|
Kaarten kunnen je de weg wijzen, maar blijken soms ook verrassend op andere manieren te zijn gebruikt: als kladblok bijvoorbeeld. Hieronder zie je een deel van kaart 21 D: Kampen en de achterkant van een deel van kaart 25 F: Monnickendam. Dit zijn stukjes van vrij moderne kaarten. Zo'n blocnote is gemaakt van het papier van onverkochte kaarten.
Ook voor de oorlog al werden kaarten gebruikt voor andere doeleinden dan waarvoor ze gemaakt waren. Zie onderstaande nota van de Topografische Dienst uit 1938 en......de achterkant daarvan. Onderstaande brievenmap van de handelsonderneming "Omnium" te 's-Gravenhage bleek een verrassende inhoud te hebben.
Stafkaarten werden in dit geval gebruikt voor het maken van envelopjes. De envelopjes en de wikkels zijn gemaakt van Engelse oorlogskaarten van gebieden in Duitsland in 1944. Er zaten 24 envelopjes in met 9 verschillende stukjes van een kaart. Onderaan staat: "Drawn and photolithographed at O.S. 1944" O.S. is "Ordnance Survey", de Engelse topografische dienst. Detail: Gross Gerau, liggend in de driehoek Frankfurt - Mainz - Darmstadt was destijds nog niet zo"Gross". Voorzijde envelopje De envelop waar je zo doorheen kunt kijken, is nu niet bepaald van een kwaliteit waarover je naar huis zou kunnen schrijven, maar net na de oorlog was het een tijd van papierschaarste en was men kennelijk blij met elke envelop. Niet alleen in Nederland werden kaarten voor het maken van enveloppen gebruikt, de Duitsers deden dat ook getuige deze envelopjes van een borstelhoutfabriekje. Een andere nuttige toepassing van stafkaarten is dit zelfgemaakte schrift van Duitse stafkaarten van de Oekraïne, dat een Duitser gebruikte om Engels te leren. De kaarten zijn met de hand tot bladen versneden en met een zwarte draad keurig tot schrift gebonden. De
kaarten die hij gebruikte, zijn afbeeldingen van het gebied ten westen van de
zuidelijke loop van de Dnjepr in de Oekraïne. Een eindje verder mondt de rivier
uit in de Zwarte Zee. Hij leerde naast woordjes ook "Drink Songs".
Interessant is het verhaal van het valse dollarbiljet op de achterkant van een Duitse stafkaart. Begin jaren negentig waren er problemen met ontvoeringen en losgeld in delen van voormalig Joegoslavië. Samen met de Amerikanen werd het plan gemaakt om valse dollarbiljetten te mengen met echt geld. Daarvoor werden proefdrukken gemaakt, kennelijk op de achterzijde van Duitse stafkaarten. Op de kaart is een stukje van de Rijn te zien op de grens tussen Frankrijk en Duitsland iets ten zuiden van Strassbourg. Het verhaal vertelt niet of het plan ooit echt is uitgevoerd. En dan nog deze wel zeer bijzondere kaart: "Great Britain, seen from the North" van Tony Gragg (Tate Gallery). "Seen from the north??". Ja hoor, kijk maar naar het mannetje links, die kijkt Engeland in vanuit het noorden.
|